Avrupa Birliği’nin (AB) el dezenfektanlarındaki etanolün kanserojen potansiyeli üzerine başlattığı değerlendirme süreci, yalnızca bilimsel bir tartışma değil; aynı zamanda hukuk, etik, toplumsal sorumluluk ve insan sağlığı açısından çok boyutlu bir mesele olarak ortaya çıkmaktadır. Bu süreci, “İnsanlığın Anayasası” perspektifinden ele aldığımızda, modern karar alma mekanizmaları ile evrensel insani değerler arasındaki ilişkiyi detaylı bir şekilde analiz edebiliriz.
1. Bilimsel Delil ve Hakikate Dayalı Karar
AB’nin Avrupa Kimyasallar Ajansı (ECHA) aracılığıyla etanolün toksik ve potansiyel olarak kanserojen olabileceğini değerlendirmesi, İnsanlığın Anayasası’nda vurgulanan “Bilim, hakikati reddetmez; hakikat bilimi besler” ilkesinin modern bir yansımasıdır. Kararın alınması sürecinde bilimsel verilerin titizlikle incelenmesi, sadece toplumsal güvenlik için değil, aynı zamanda etik bir sorumluluk olarak da değerlendirilebilir. Bu bağlamda bilim, salt teknik bir araç değil; insanlığın vicdanına hizmet eden bir rehber olarak işlev görür.
2. Adalet ve Kamu Sağlığı
Anayasanın “Adalet, her şeyin kalbidir; zulüm, insanlığın sonudur” maddesi, kamu sağlığının korunmasının adaletle doğrudan ilişkili olduğunu hatırlatır. AB’nin olası yasak veya sınırlama kararı, halkın sağlığını koruma amacı taşımaktadır ve adil bir düzenleme olarak değerlendirilebilir. Bu süreç, yalnızca kanıt temelli değil; aynı zamanda toplumun tüm kesimlerini kapsayan bir adalet anlayışına dayanmaktadır. İnsanlığın Anayasası, hukukun güçlüye değil, haklıya taraf olmasını öğütler; burada güçlü olan yasa koyucu değil, korunması gereken insan ve toplum sağlığıdır.
3. Bireysel ve Toplumsal Sorumluluk
Etanol kullanımına ilişkin karar, insanın sadece kendi sağlığını değil, çevresini ve geleceği de düşünmesini gerektirir. Anayasanın “Yeryüzü insana mülk değil, emanettir” ve “Her nesil, bir sonrakine temiz dünya bırakmakla yükümlüdür” maddeleri, üretim ve tüketim alışkanlıklarının ekosistem üzerindeki etkisine dikkat çeker. El dezenfektanı üretimi ve kullanımı, hem doğa hem de gelecek nesiller için bir sorumluluk meselesidir. Dolayısıyla AB’nin değerlendirme süreci, ekolojik sorumluluk ilkesinin pratiğe dökülmesidir.
4. Vicdan ve Etik Denge
İnsanlığın Anayasası, karar alırken vicdanın ve merhametin rehber alınmasını öğütler. Dünya Sağlık Örgütü, etanolün el hijyeni için güvenli olduğunu belirtirken, AB potansiyel riskleri göz önünde bulundurmaktadır. Bu durum, modern toplumlarda etik ve bilimsel veri arasında kurulan hassas dengeyi simgeler. İnsanların sağlığını korumak ve zararı en aza indirmek, yalnızca yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda vicdani bir yükümlülüktür.
5. Ekonomi ve Emanet İlkesi
Etanol yasağı veya sınırlaması, temizlik ve kişisel hijyen sektöründe ciddi ekonomik etkiler yaratabilir. İnsanlığın Anayasası’nın ekonomi ve emek bölümünde belirtildiği gibi, mal ve kaynaklar insana değil, Allah’a ait bir emanettir. Bu bağlamda üreticiler ve tüketiciler, sadece ekonomik kazanç değil, toplum sağlığı ve etik sorumluluk açısından da davranışlarını düzenlemelidir. Dolayısıyla politika yapıcıların alacağı karar, hem ekonomik hem de etik emanet bilincine dayanmalıdır.
6. Toplumsal Eğitim ve Bilinçlenme
İnsanlığın Anayasası, bilgi ve eğitimin önemini vurgular. Etanol konusundaki tartışmanın toplumda doğru anlaşılması ve risklerin şeffaf bir şekilde paylaşılması, bilinçli karar almayı mümkün kılar. Eğitim ve iletişim eksikliği, halk sağlığını ve toplumsal güveni doğrudan etkileyebilir; dolayısıyla bilimsel veri, kamu bilinci ile bütünleştiğinde etkili olur.
7. İnsan ve Doğa Arasındaki Emanet İlişkisi
Etanol değerlendirmesi, yalnızca insan sağlığını değil, doğa ile olan ilişkimizi de sorgulatır. İnsanlığın Anayasası’nda doğaya zarar vermenin zulüm olduğu belirtilmiştir. Kimyasal maddelerin üretimi ve kullanımı, ekosistemde geri dönüşsüz etkiler bırakabilir. Bu nedenle çevresel sorumluluk, karar alma sürecinin ayrılmaz bir parçasıdır.
Sonuç
AB’nin etanol değerlendirmesi, modern hukuk, bilim ve etik karar alma süreçlerinin bir kesitini sunarken, İnsanlığın Anayasası perspektifi bu süreci evrensel değerler bağlamında yorumlama fırsatı verir. Adalet, vicdan, bilim, toplumsal sorumluluk ve çevresel bilinç, yalnızca bir maddeyi yasaklama veya onaylama kararını değil; aynı zamanda insanlığın etik ve vicdani sınavını temsil eder. Bu bağlamda, etanol tartışması, modern toplumların sadece teknik veya yasal değil; aynı zamanda ahlaki ve vicdani bir imtihan alanı olduğunu ortaya koymaktadır.
